جولای 102015
 

خاندان مجتهدي يكي از خاندان هاي عالم خيز و بنام تبريز در دوره قاجاري و اوايل پهلوي است. اجداد وي تا پنج نسل از علماي معروف تبريز به شرح زير: پدر مرحوم ميرزا عبدالله مجتهدي، حاج ميرزا مصطفي مجتهدي (متوفي به سال 1337 ق) جد ايشان حاج ميرزا حسن مجتهد (متوفي به سال 1337 ق) و نياي ايشان حاج ميرزا باقر (متوفي به سال 1285 ق) و حاج ميرزا احمد مجتهد (متوفي به سال 1265 ق) همه از خاندان علم و مجتهدان بوده اند (جعفريان، 1381، ص 11).
حاج ميرزا احمد سرسلسله ي خاندان مجتهدي تبريز، مردي فرهيخته، فقيه و اديب بود؛ فرزندان مجتهدي داشت از آن جمله ميرزا جوادآقا مجتهد (متوفي به سال 1313 ق) از شاگردان شيخ انصاري كه در جريان مبارزه با امتيازنامه ي تنباكو در آذربايجان محور مبارزات به شمار مي رفت (بامداد، ج 1، 1371، ص 306)
ادامه مطلب

جولای 012015
 

بازگشت به عراق؛نماز جمعه و نظريه نيابت عام
با توجه به سابقه صدارت سيد شريف شيرازي و پايان آن در زمان نجم ثاني محتمل است كه تغيير و حد اقل تضعيف سياست هاي مذهبي اي كه در زمـان نجم ثـاني،به ويژه در رابطه با به كارگيري علماي شيعۀ عراق براي ترويج تشيع، اتخاذ شده بود پس از مرگ امير نجم در918 ه‍ ق و بـازگشت شيرازي به صدارت آغاز شده باشد.اين موضوع به ويژه در بررسي زمان و عـلت بازگشت كركي بـه نجف اهميت دارد. ما از 918 تا920 ه‍ ق اطلاعي از زندگي او نداريم. پس از مرگ نجم ثاني و هجوم ازبكان به خراسان و تسخير مشهد بـه دست آنـها(رك:حسيني:1379:59؛روملو،1384:1073)،مشهد ديگر محل مناسبي براي ماندن او نبود. ادامه مطلب

ژوئن 182015
 

سفر كركي به ايران(919 ه‍ ق)
امروزه يكي از نقاط تأكيد اصلي در تحليل موضع كركي در برابر حاكميت صفوي سفر او به ايران دراواسط سال 916 ه‍ ق است كه غالبا در قالب كليشه اي مهاجرت علماي عاملي بررسي شده است.12ولي مـاماجرا را خـارج از چارچوب فرض هرگونه طرحي ازاقدامي جمعي بررسي مي كنيم و مي كوشيم تلاش خودرا تنها بر تحليل سفر كركي متمركز سازيم.امروزه اخبار و شواهدي در دست داريم كه نـشان مـي دهندكركي در زمان شاه اسماعيل مدتي را در ايـران گـذراند وحد اقل سال 917 ه‍ ق را در مشهد بود.اما دربارۀ ماهيت اين سفر و چگونگي و زمان دقيق آن در منابع اطلاعات روشني يافت نمي شود.ما براي بازسازي روايت خوداز اين واقعه در درجۀ اول بـر اطـلاعاتي تكيه خواهيم كرد كه شـيخ ابـراهيم قطيفي در لابه لاي آثارش به جاگذاشته است؛جايي كه انتظارش را نداريم. ادامه مطلب

ژوئن 082015
 

حكومت صفوي صحنه نخستين و فراگيرترين تجربه تعامل رهبري ديني با نهاد سياسي در دوران رسميت تشيع در ايران بود. در آن زمان، به ويژه در ايام استقرار حكومت صفوي (دوران شاه اسماعيل 907-930ﻫ.ق)، از سويي نخستين مباني رفتار نهاد سياسي در عرصه هاي سياسي، اقتصادي و اجتماعي با توضيح و تبيين رهبر ديني شكل گرفت و از سوي ديگر، موجب بروز تفاوت نگرش ها در ميان عالمان ديني شد كه تاليف رساله هاي جدلي را در پي داشت. در اين مقاله به زندگي و نحوه رفتار عملي و نظري محقق كركي به عنوان يكي از مؤثرترين فقيهان سده دهم هجري در مواجهه با حكومت صفوي در دوره شاه اسماعيل اول توجه شده است.
ادامه مطلب

مه 252015
 

مقدمه: در فرهنگ اسلامي نماز جمعه داراي جايگاه و اهميت ويژه اي است. لذا بررسي و آسيب شناسي اين فريضه، امري مهم و اساسي است. بر اين اساس تحقيق حاضر با اين هدف انجام شد كه عوامل مرتبط با ميزان شركت كاركنان يك واحد نظامي در نماز جمعه را شناسايي نمايد.
روش ­ روش تحقيق زمينه يابي (پيمايشي) است. ابـزار مـورد استـفاده براي جمع­آوري اطلاعات و سنجش متغيرها، پرسش­نامه محقق­ساخته با ابعاد مشخصات دموگرافيك، وضعيت شركت در نماز جمعه و عوامل فردي، خانوادگي و اجتماعي مرتبط با شركت در نماز جمعه بود. جامعه آماري پژوهش كاركنان يك واحد نظامي در كشور بودند كه تعداد 1205 نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند. روش نمونه گيري خوشه اي چند مرحله اي بود. يافته­ها : دو عامل “نگرش و اعتقاد به نماز جمعه” و “ميزان تقيدات مذهبي افراد” بيشترين تاثير را در شركت يا عدم شركت در نماز جمعه داشت. همچنين ميزان شركت در نماز جمعه با جنسيت، سابقه جبهه، سابقه جانبازي و نوع عضويت كاركنان ارتباط داشت. نتيجه­گيري : افزايش تقيدات مذهبي، تلاش براي بهبود نگرش و افزايش اعتقاد نسبت به نماز جمعه، انجام اقداماتي در جهت فراهم سازي تسهيلاتي براي شركت افراد به صورت خانوادگي و در قالب گروه­هاي همكاران، هم­محلي، هم­مسجدي و ساير گروه­ها در نماز جمعه و فراهم سازي تسهيلات تردد رايگان و راحت به نماز جمعه، مي تواند موجب افزايش ميزان مشاركت افراد در نماز جمعه شود.
ادامه مطلب

مه 122015
 

چكيده
پيدايي حكومت صفويه در نخستين سال هاي سـده ي دهم هـجري/شانزدهم مـيلادي، يكي از مهم ترين تحولات تاريخ ايران و اسلام است.از مهم ترين ويژگي هاي حكومت صفويه، رسميت [عموميت و اشاعه ]بخشيدن به مذهب شيعه ي دوزاده امامي در گستره ي ايران بـزرگ آن روزگار و تأسيس حكومتي مبتني بر آن است.در اين ميان نقش فقيهان و عالمان شيعه و اقدامات آنـان در فراهم آوردن مقدمات گسترش مـذهب شـيعه قابل توجه است.
يكي از اين فقيهان و عالمان علامه شيخ محمد باقر مجلسي (0111-7301 هـ.) است. وي از نخستين و پركارترين عالمان شيعي ايراني است كه به تجميع، ترجمه و نشر احاديث امامان دوازده گانه ي شيعه(ع)به زبان فارسي پرداخت.مجلسي با قبول مناصب امامت جمعه،قضاوت و شـيخ الاسلامي در دوره ي شاه سليمان (5011-7701 هـ.)و سپس شاه سلطان حسين(5311-5011 هـ.)با استفاده از نفوذ و قدرت خود تلاش فراواني در جهت اصلاح امور خلق برپايه ي مباني ناب شيعه و مبارزه با تصوف و فلسفه انجام داد. ادامه مطلب

آوریل 232015
 

ورد علي إدارة المجلة عدة أسئلة تتعلق بهذا الموضوع،فجوابا عليها نقول:
بسم اللّه الرحمن الرحيم
الحمد للّه و صـلي اللّه عـلي سـيدنا محمد و علي آله و صحبه و سلم.
قد فرض اللّه علي عباده خمس صلوات في اليوم و الليلة،و هي الظهر و العصر و المـغرب و العشاء و الصبح،و فرض يوم الجمعة هو صلاة الجمعة متي استوفت شروطها، فإن لم تستوف شـروطها فالفرض الظهر كباقي الأيـام،لا يـخالف في ذلك أحد.و قد اشترط الشافعي لصحتها ألا يسبقها و لا يقارنها جمعة في مكانها،أي في البلد الذي أقيمت فيه.هكذا نص الشفعي،و علّله الأصحاب بأنه صلي اللّه عليه و سلم و الخلفاء الراشدين من بعده لم يقيموا في البلد الواحد إلا جمعة واحـدة،و لأن المقصود من الجمعة إظهار شعار الاجتماع،و اتفاق الكلمة،و كونها جمعة واحدة أفضي الي هذا المقصود. ادامه مطلب

آوریل 132015
 

«رسانه به وسايل يا تدابير فني اطلاق مي شود كه ارتباط جمعي از طـريق آن به وقوع مي پيوندد».
رسانه ها داراي طيف وسـيعي هـستند و از اين رو، نهادهايي همچون نهاد نماز جمعه را نيز مي توان به عنوان يك رسانه اسلامي در نظر گرفت كه همانند ابزار و وسيله اي براي انتقال و ارتباط پيام نقش ايفاد مي كند.در واقع نماز جمعه رسانه اي است كه به صورت چـهره به چهره و مستقيم با مخاطبان خود ارتباط برقرار كرده و رابطه اي تعاملي و دو سويه را با آنها ايجاد مي كند. مخاطبين اين رسانه،منفعل و ايستاد نبوده و به صورت فعال و پويا در ارتباطي متقابل با رسانهء نماز جمعه همكاري مي نمايند. ادامه مطلب

آوریل 072015
 

عصر اموي
در اثر ظهور اسلام،كه خود خواستارم تبليغ و انـتشار و تـوسعه مـيدان نفوذ و حكم خويش بود،تمام قلمرو اسلام از مساجد و منابر گرفته تا دارالحكومه و محافل و مجالس و منازل مردم،منبر خـطابه و كرسي سخنراني گرديد.
در نشر اصول و احكام قرآن و شرايع و قوانين اسلام و الزام و افحام مخالفان و رد شبهات و افتراي دشـمنان،فن خطابه به كار مي رفت.در آن مـوقع كـه قلمي در كار نبود، به منظور نشر دين نو و ايجاد وحدت ديني و گسترش حوزه اسلامي و سپس براي پيشرفت احزاب و مسلكهاي متعدد و مجادله و مناظره با اديان و مذاهب و مقاصد بسياري چون مفاخرات،مناقضات و محاورات،زبان و بيان به شكل خـطابه و فنون سخنوري از عوامل مؤثر تبليغ و پيشرفت مقاصد و نيل به آمال بود.
خطابه در عصر اموي و صدر اسلام ادامه مطلب

مارس 302015
 

آنچه در ذيل مي آيد نگاهي به زواياي مختلف احياي تفكر ديني در مكتب امـام خـميني رحـمه الله است. سلوك و روش ايشان در احياي انديشه اسلامي برگرفته از سنت و روش پيامبر اسلام صلي الله عليه و آله در صدر اسلام يعني انـعكاس شيوه رفتاري او و نيز تأسي از رويه اهل بيت عليهم السلام بود. از مهمترين ويژگيهاي نهضت بـزرگ احياگري امام خميني رحـمه الله تـشخيص موانع و تحريفات عارض بر دين و جامعه ديني و ارائه راهكارهاي جدي و اهتمام در اجراي آنها بود. بازسازي تفكر ديني از ناحيه ايشان در دو حوزه نظري و عملي صورت پذيرفت. بعضي از مؤلفه هاي اين بازسازي در عرصه نظري احياي قـلمرو دين از حيث جامعيت آن نسبت به تمامي شؤونات دنيوي و اخروي انسان و مبارزه با سكولاريزم است. تشكيل حكومت اسلامي، احياي حج ابراهيمي و نماز جمعه نمونه هايي از اين بازسازي در حوزه عملي است.
ادامه مطلب