سپتامبر 142014
 

در تاریخ پنج‌شنبه 20شهریور93 جلسه‌ای با حضور معاونت فرهنگی شورای سیاست‌گذاری ائمه‌جمعه؛ حجه‌الاسلام موسوی دامغانی کارفرمای دانشنامه‌ نماز جمعه، حجه‌الاسلام دکتر شریعتی ناظر دانشنامه و حجه‌الاسلام دکتر برجی مدیر علمی داشنامه و اعضای شورای علمی دانشنامه حضرت آیت الله سید احمد حسینی، حجه الاسلام دکتر سید علی حسینی، حجه‌الاسلام حیدری و جناب آقای صادقی جهت ارائه گزارش از روند پیشرفت دانشنامه نمازجمعه برگزار شد.جلسه دانشنامه نماز جمعه 04

در این جلسه که حجه‌الاسلام دکتر رستم‌نژاد مدیر کل دفتر تدوین متون درسی، حجه‌الاسلام رضایی رئیس پژوهشکده مطالعات منطقه‌ای و حجه‌الاسلام دکتر رضانژاد رئیس پژوهشکده علوم اسلامی نیز حضور داشتند حجه‌الاسلام دکتر برجی مدیر علمی دانشنامه نماز جمعه، ضمن خیر مقدم و تشکر از حضور مدعوین به بیان گزارشی از روند تدوین دانشنامه نماز جمعه پرداختند. ایشان با بیان این نکته که نماز جمعه مملو از ارزش‌ها، مفاهيم و نمونه‌هاي رفتاري بوده كه شايسته الگوبرداري می‌باشد، ماندگاري و پويايي آن را منوط به پاسداري و انتقال آن در قالب چارچوب‌هاي تحقيقي روزآمد دانست و تدوين دانش‌نامه نماز‌جمعه را يكي از اقدامات بنيادي ماندگار و مهم براي مراكز علمي و پژوهشي توصیف نمود و بیان داشتند :« در اين دانشنامه تلاش مي‌شود كه زيربناها، روند شكل‌گيري و دگرگوني نظريه‌ها در موضوعات  مسائل خرد و کلان نماز جمعه و شخصیت‌های موثر در ترویج و اقامه نماز جمعه و امامان جمعه، مساجد جامع و آثاری که به طور مستقل در موضوع نماز جمعه تالیف شده مورد پژوهش مطابق با استانداردهای دانشنامه نویسی قرار گیرد.»

وی در قسمت دیگری از سخنان خویش، بیان اهمیت فریضه عبادی سیاسی نماز جمعه و اهتمام فقهای شیعه نسبت به بیان فلسفه احکام و آثار معنوی، فرهنگی، سیاسی و اجتماعی نماز جمعه و همچنین بیان جایگاه نماز جمعه در ایجاد تمدن اسلامی، و تحولات سیاسی و اجتماعی جهان اسلام را از اهداف تدوین این دانشنامه برشمرد و جمع‌آوری اسناد و منابع به منظور داشتن پشتوانه پژوهشی را یکی از زیر‌ساخت‌های مهم دانشنامه نماز جمعه  معرفي كرد.

           مدیر علمی دانشنامه نماز جمعه با بیان این نکته که تاکنون بیش از 375 عنوان کتاب و رساله خطی در موضوع نماز جمعه شناسایی شده و هفتاد اثر نیز گرد آوری شده است، مراجعه و بررسی بیش از 3000 عنوان کتاب به تعداد 7544 جلد را یکی از نقاط قوت دانشنامه نماز جمعه بر‌شمرده و بیان ‌داشتند از این تعداد 814 عنوان کتاب در تعداد بیش از 2500 جلد را که حاوی مطالبی در باره نماز جمعه بوده در قالب 8171 سند ذخیره سازی شده است.

عضو هیات علمی جامعه المصطفی العالمیه در ادامه به طراحی نرم افزاری ویژه برای دانشنامه نماز جمعه اشاره كرده و بیان کردند :« نرم افزار طراحی شده علاوه بر آنکه قابلیت ایجاد ارتباط خاص بین مداخل و اسناد جمع‌آوری شده را فراهم می آورد، می تواند در کنار نشان دادن مداخل به همراه اسناد مربوطه، رابطه شبکه ای ایجاد شده بین چندین مدخل و سند را نیز نمایش دهد. گزارش دهی از تعداد اسناد، منابع، مداخل و همچنین تبدیل فایل نرم افزار و انتقال آن به محیط ورد جهت استفاده و ایجاد تغییرات ساختاری در مجموع یافته ها یکی دیگر از ممیزه های نرم افزار می باشد.»

 حجه الاسلام دکتر برجی در ادامه به سیاست‌گذاری‌ها در مدخل‌یابی و مدخل‌گزینی اشاره كرده و این نکته را بیان نمودند که :« در تدوین دانشنامه ، سیاست‌گذاری سرواژه‌ها به عنوان ستون فقرات دانشنامه دارای اهمیت ویژه‌ای می‌باشد. جهت مدخل‌یابی و مدخل‌گزینی دانشنامه نماز جمعه در نخستین گام، با نگاه تخصصی به منابع، سیاست‌گذاری استخراج و دسته‌بندی مداخل سرلوحه کار قرار گرفت و به این منظور عناوین فقه و اصول، فلسفه و آثار، سیر تاریخی، اعلام، اماکن وکتب ایجاد شد تا بتوان تمام مداخل را در یکی از این عناوین جای داد.»

مدیر علمی دانشنامه نماز جمعه سیاست های اتخاذ شده در هر یک از قسمت های فوق را چنین بیان داشتند که :

کلیه مداخل فقهی و اصولی نماز جمعه که دارای یکی از معیارهای ذیل باشد در قسمت سرواژه های فقه واصول قرار گرفته‌اند؛ الف) اختصاص به نماز جمعه داشته باشد ب) در صورت مشترک بودن آن مدخل بین نماز جمعه و سایر نمازها، در نماز جمعه شرایط و ویژگی خاصی ذکر شده باشد. ج) جهت انعکاس نماز جمعه در فقه اهل سنت ، مذاهب مشهور فقهی اهل سنت مانند حنفیه ، حنبلیه ، شافعیه ، مالکیه و … مدخل قرار گرفته و ذیل هر مدخل مباحث فقهی نماز جمعه در همان مذهب منعکس خواهد‌شد. د) مدخل‌های مربوط به فلسفه ، آثار سیاسی، معنوی، اخلاقی، اجتماعی و فرهنگی نماز جمعه در این بخش جای خواهند گرفت.

به گفته دکتر برجی سلسله‌های حکومتی مهم در جهان اسلام مانند امویان، عباسیان، آل بویه، مغولان و صفویان و..  و همچنین وقایع مهمی که در نماز جمعه در طول تاریخ اتفاق افتاده است ذیل عنوان سیر تاریخی و وقایع نماز جمعه قرار گرفته اند.

معاون پژوهش مدرسه عالی فقه و معارف اسلامی، سیاست‌های اتخاذ شده در باب اعلام ، اماکن و کتب را چنین بیان کرده اند : شخصیت‌هایی مانند رسول خدا(ص) و امامان معصومی که نماز جمعه خوانده‌اند و یا درباره نماز جمعه فرمایشاتی داشته‌اند و همچنین امامان جمعه شیعه از صدر اسلام تا قبل از انقلاب در گروه اعلام و شخصیت ها، مدخل قرار گرفته‌اند. و از شخصیت های بعد از انقلاب حضرت امام خمینی (ره) به عنوان احیاگر نماز جمعه ، مقام معظم رهبری به عنوان امام جمعه و ادامه دهنده راه امام و آیت الله طالقانی به عنوان اولین امام جمعه بعد از انقلاب و شهدای محراب سرواژه می باشند و علاوه بر آن مدخلی به امامان جمعه بعد از انقلاب تخصیص یافته که بیان آماری امامان جمعه بعد از انقلاب را سرلوحه خود قرار خواهد داد.

مساجد جامع تاریخی و مشهور همه شهرهای ایران و همچنین قدیمی ترین و مشهور ترین مساجد جامع جهان اسلام و سراسر دنیا و همچنین مدخل مصلی به منظور تحلیل آماری از نهضت مصلی سازی در قسمت اماکن سر واژه قرار گرفته اند . و در قسمت کتاب‌ها و رساله‌ها با تاکید بر جمع آوری و احیاء تراث شیعه به ویژه در باب رساله های مستقل نوشته شده در مورد نماز جمعه، همه کتاب‌های مستقل عالمان شیعه در موضوع نمازجمعه مدخل قرار گرفته اند .

در انتهای این جلسه حجه‌الاسلام موسوی دامغانی و حجه‌الاسلام دکتر شریعتی و هر یک از مدعوین محترم به بیان نظرات و پیشنهادات خود در جهت ارتقاء کمی و کیفی دانشنامه نمازجمعه پرداختند.