شیوه نامه دانشنامه
قواعد تدوين
قواعد مهم تدوين دانشنامه عبارتند از:
1- مستند بودن: هيچ مطلبي، بدون استناد به منابع و مآخذ معتبر ذكر نمي‌شود. دقت، بلكه وسواس علمي در استخراج، نقل، برداشت و ترجمه مطالب بايد به حدي باشد كه خوانندگان اطمينان يابند كه هيچ گونه ايرادي از اين جهت بر مقالات وارد نيست و مي‌توانند مطالب آن را كاملاً مستند و معتبر قلمداد كنند. مأخذ هر مطلب در پا نوشت ذكر مي‌گردد.
2- اصالت: منابع بايد از اِتقان علمي و اصالت برخوردار باشند. منابع مقاله‌ها بايد متقن، اصيل، علمي و در عرف دانشوران هر علم معتبر و مقبول باشد و نويسنده مقاله بايد خود، از منبع اصلي استفاده كند و از نقل از منبع واسطه بپرهيزد، مگر در مواردي كه عادتاً ممكن نيست.
3- امانتداري: در نقل درست و دقيق مطلب بايد كوشيد؛ به گونه‌اي كه خوانندگان دانشنامه، امانتداري نويسندگان را به خوبي در مقالات مشاهده كنند.
4- پرهيز از ارزشيابي غير علمي: عقايد و سليقه هاي شخصي و جانبدارانه به ساحت دانشنامه راه نمي‌يابد و آراي صاحب نظران با كمال بي‌طرفي نقل و در صورت لزوم به خطاي آن‌ها اشاره مي‌شود.
هرگاه عقيده نويسنده در شمار ديگر آراي عالمانه جايگاهي داشته باشد، همسنگ آن‌ها نقل و نقد مي‌شود. اصولاً در دانشنامه بنا نيست كه سليقه‌اي بر سليقه‌هاي ديگر چيره گردد؛ با اين حال، بديهي است كه در دفاع از اصول و آرمان‌هاي اسلام ناب كه در چهره مكتب اهل بيت عصمت و طهارت () متجلي است، تسامح روا نخواهد بود.
5- جامعيّت علمي: هر مقاله دانشنامه مشتمل بر همه مطالب كليدي و اساسي در موضوع خويش است، به گونه‌اي كه خواننده را از ديگر منابع اصلي و فرعي در آن موضوع، از حيث مطالب كليدي، بي‌نياز مي‌سازد.
6- پرهيز از تساهل علمي: در دانشنامه هرگز به مشهورات و مقبولات متعارف اكتفا نمي‌شود و ملاك پذيرفته شدن هر مطلب، صرفاً علميّت و مستند بودن آن است.
7- پرهيز از حاشيه پردازي: دانشنامه تنها گنجايش مطالب مهم و كليدي در باب موضوع خويش را دارد و از هرگونه حاشيه پردازي و ورود به جوانب بحث مي‌پرهيزد، اگرچه مطالب حاشيه‌اي در جاي خود، متقن و علمي باشد.
8- پاي‌بندي به چارچوب و قلمرو موضوعي: هر مقاله داراي چارچوب و قلمروي ويژه است. اين چارچوب به گونه‌اي طرّاحي مي‌شود كه تا حدّ امكان، از بروز تداخل و تكرار در مقالات هم اُفُق پرهيز گردد و هيچ نكته‌اي بيش از يك‌بار در مجموعه دانشنامه به طور مبسوط آورده نشود. در موارد نيازمندِ اشاره به مطالب هم مضمون، از علامت «ارجاع» استفاده مي‌شود.
9- پرهيز از نقل قول مستقيم: در نگارش مقالات دانشنامه بايد از نقل قول مستقيم پرهيز شود، زيرا نقل مستقيم، دو آفت بزرگ را به ساحت دانشنامه راه مي‌دهد: درازنويسي و چند گونگي قلم. براي پرهيز از اين هر دو آفت، در دانشنامه اصل آن است كه عين مطالب ديگران، اعم از نثر و نظم، آورده نشود و به «گزارش» مطالب اكتفا گردد، جز در موارد ضروري و لازم.
10- بروز و ظهور مدخل در نگارش: در نگارش مقاله بايد هر مدخل (عنوان) در زير مجموعه خود به خوبي ظهور و بروز يابد.
برای دانلود فایل pdf، آیکن زیر را کلیک کنید.
