سنت تكيه بر عصا يا اسلحه به دوران پيش از ظهور اسلام بر مي‌گردد، زيرا سبك و سياق خطبه خواني در جاهليت چنين بوده كه خطيب چوبي را مانند عصا و يا اسلحه‌اي مانند نيزه و شمشير در دست مي‌گرفت و با اين هيئت خطبه را ايراد مي‌كرد. از آن جايي كه اين سنت تضادي با اصول و مباني ديني اسلام نداشته، بعد از بعثت پيامبر اسلام(ص) نيز اين سنت به عنوان روشي پسنديده و عملي مستحب در خطبه نماز جمعه مورد تأكيد ايشان قرار گرفته است. فقها اتفاق نظر دارند كه اتكا و اعتماد خطيب بر اسلحه هنگام ايراد خطبه نماز جمعه از مستحبات مؤكده است كه با تأسي از رسول خدا(ص) و علي(ع) اين كار مرسوم شده است. دليل فقها بر اين مطلب روايتي است كه از امام جعفر صادق(ع) نقل شده است. اين روايت در كتب متعدد با مضامين مختلف بيان شده است: «هرگاه روز جمعه (تعداد افراد) هفت نفر بودند نماز جمعه را با جماعت بخوانيد و امام جمعه برد بپوشد و عمامه بر سر بگذارد و بر كمان يا عصايي (اسلحه)، تكيه كند.» فقها بعد از نقل روايت گفته‌اند يكي از مستحبات نماز جمعه اين است كه خطيب بر كمان يا عصا تكيه كند. در جامع المقاصد و نهاية الإحكام اتكاء بر قضيب و عكاز و عنزه نيز افزوده شده است. در روض الجنان نيز اين واژه‌ها آمده است و گفته با تأسي از رسول خدا(ص) خطيب جمعه بايد به يكي از اشياء نامبرده تكيه كند. عنزه: چيزي به شكل عصا است كه طرف بالاي آن حلقه دارد كه آدم‌هاي سال خورده و پير به آن تكيه مي‌كنند. عكاز: يك نوع عصا است كه طرف پايين آن حلقه دارد و به آن تكيه مي‌كنند، جمع آن عكازات و عكاكيز است. قضيب: شاخ درخت، كمان از شاخ ساخته، يا كمان ناشكافته، شمشير باريك، تيغ بّران، چوب دستي، تكيه گاه. در بعضي از كتب شرايط زمان را سبب تنوع تكيه بر اسلحه مي‌دانند از جمله روايتي كه از طريق عامه وارد شده، كه حضرت رسول(ص) در شرايط جنگي هنگام ايراد خطبه نماز جمعه بر چله كمان تكيه مي‌كرد و در شرايطي طبيعي بر عصا تكيه مي‌كردند، اين روايت را ابن ماجه در سنن خود نقل نموده است. فقهاء معاصر نيز اتكا و اعتماد خطيب جمعه بر اسلحه را مستحب مي‌دانند. امام خميني در تحرير الوسيلة مي‌فرمايد: مستحب است كه امام جمعه (خطيب جمعه) در زمستان و تابستان با عمامه باشد و رداي از برد يمني يا عدني بر دوش بگيرد و خود را زينت كند و با وقار و آرامش راه برود و لباس تميز بپوشد و رو به مردم نمايد و به چيزي مانند كمان، يا عصا و شمشير تكيه كند. ديگر فقيهان معاصر نيز بر استحباب اتكاء تصريح كرده‌اند.
اکتبر 262017