در روایات و فقه آداب بسیاری برای شرکت در نماز جمعه ذکر شده است: توصیه شده که مردم خود را از روز پنج شنبه برای نماز جمعه آماده کنند و از خوردن داروهایی که موجب ضعف و سستی شده و آنان را از حضور در نماز جمعه باز میدارد، خودداری کنند. همچنین سزاوار است که حاکم اسلامی زندانیانی که به خاطر بدهکاری مالی به زندان افتادهاند را با ضمانت اولیایشان، برای شرکت در نماز جمعه، آزاد کند. به شتاب کردن به سوی نماز جمعه نیز سفارش فراوان شده است، در روایات آمده اگر مردم ارج و فضیلت شتاب کردن به سوی نماز جمعه را میدانستند، بر سر آن با هم منازعه میکردند؛ بر اساس روایتی دیگر بهشت برای کسی که به سوی نماز جمعه بشتابد، به زیورها آراسته و زینت مییابد، و سبقت و پیشی گرفتن مسلمانان به سوی بهشت به اندازه سبقتشان به سوی نماز جمعه است؛ در روایت دیگر آمده هر کس زودتر به سوی نماز جمعه بشتابد در روز قیامت به خدا نزدیکتر است. برخی از فقها، زود رفتن به نماز جمعه را بر افرادی که نماز جمعه بر آنها واجب است، واجب دانستهاند. زمان وجوب، برای افراد نزدیک به محل برگزاری نماز جمعه هنگام زوال و برای ساکنان نواحی دور تر قبل از آن است. در تفسیر «شتاب به نماز جمعه»، بین فقها تفاوت نظر وجود دارد؛ تعدادی از آنان معتقدند استحباب آن در اول روز میباشد از میان فقهای عامه، مالک منکر استحباب آن در اول روز شده با این استدلال که امر به حضور در نماز جمعه به هنگام زوال میباشد و بعید است که ثواب در وقتی مترتب شود که هنوز امر به نماز نیامده باشد و اینکه در روایات تعبیر به «رواح» شده که اسم است برای زوال. برخی از فقهای متأخر معتقدند که زمان استحباب، طلوع فجر اول میباشد و شایسته است که نماز صبح را نیز در مسجد بخواند تعدادی از فقیهان عامه مانند شافعیها بر این نظرند که زمان استحباب بعد از طلوع خورشید است با این استدلال که اهل حساب، اول روز را از طلوع خورشید میدانند؛ اما برخی از فقهای امامیه معتقدند که استحباب از اول طلوع فجر دوم میباشد؛ چرا که از دیدگاه شرعی این زمان اول روز به حساب میآید.
دسامبر 282017