اين مسجد در محله درب شاهزاده، بين خيابان طالقاني ودرب ورودي بازار از سراي قالي فروشان حد فاصل حمام وكيل و بازار وكيل قرار دارد.مسجد وكيل كه به نام مسجد سلطاني وكيل نيز معروف است، از شاهكارها و آثار پر ارزش دوره زنديه به شمار مي رود كه علاوه بر بزرگي، از ارزش و اهميت تاريخي هم برخوردار است.اين مسجد در گذشته محل برگزاري نماز جمعه بوده است.اين مسجد با 11 هزار متر مربع مساحت، 8660 متر زيربنا، 120 متر طول و 80 متر عرض در سال 1187 ه.ق. توسط كريم خان زند در سال 1152(ه ش) بنا شده است.
درب دو لنگه ورودي مسجد با 8 متر ارتفاع و 3 متر پهنا در هر لنگه در ضلع شمالي مسجد قرار گرفته است. و در كنار آن نيز ورودي درب بازار شمشير گرها وجود داشته كه از مساجد دو ايواني است.ايوان شمالي آن به طاق مرواريد معروف است.در طرفين ايوان چندين رواق با سقف هاي عرقچيني به رواق هاي ممتد اضلاع غربي وشرقي متصل مي شوند.شبستان اين مسجد داراي 48 ستون سنگي يكپارچه با حجاريهاي مارپيچ وسقف ضربي منحصر به فرد و منبري 14 پله از سنگ مرمر يكپارچه است كه در نوع خود بي نظير و باشكوه است.صحن و سراي آن همراه با شبستانها و رواق ها 8000 متر مربع مساحت كه نزديك به 3000 متر آن شبستان و رواق ها و 5000 متر مربع آن شامل صحن و سرا مي باشد.صحن مسجد به تنهايي 3600 متر مساحت داشته و با تخته سنگهاي يك اندازه فرش شده و شبستان آن 2700 متر مربع وسعت دارد. سردر ورودي و پيشاني هاي آن با كاشي كاري هاي زيبا آراسته گرديده وسقف شبستان مسجد بر روي 48 ستون از جنس سنگ مرمر خالص قرار گرفته كه اين ستون ها از لحاظ نقش هاي هلالي و دايره واري كه به دورشان حجاري و كنده كاري شده در نوع خود بي نظير است.منبر يكپارچه مرمر اين مكان كمياب است.كاشي كاري هاي بالاي ستون ها، طاق ها و پيشاني اتاق ها با نقش و نگارهاي رنگارنگ و زيبا تزيين شده اند. بر فراز سر در مسجد كه به سبك بسيار هنرمندانه اي كاسي كاري و مقرنس كاري و نقاشي همراه با كتيبه اي كاشي كاري شده قرار دارد كه با خط نسخ آيات قرآني بر روي آن نگاشته شده است. در پايان نيز تاريخ 1306 ه ق قيد گرديده است.بر فراز آن نيز در ميان فضايي كاشي كاري شده كتيبه اي قرار دارد كه نام فتحعلي شاه و حسين علي ميرزا با خط ثلث و آب طلاكاري شده بر روي آن نگاشته شده استو اكثر اين كاشي كاري ها، بر اثر زلزله از بين رفته و برخي از آنها در زمان فتحعلي شاه قاجار بازسازي شده است.قسمتي از كاشي كاري هاي طاق ها را نيز اداره حفاظت آثار باستاني مرمت كرده است.بعد از انقلاب هم بودجه هايي براي كف سازي و مرمت اين بنا در نظر گرفته شد.
آگوست 172015